Beeldkraken is een onderwijsproject dat in het leven is geroepen door Atlas van Stolk en wordt ontwikkeld door Onwijs. Het lesmateriaal, dat gratis beschikbaar is op www.beeldkraken.nl, leert jongeren om kritisch naar beelden te kijken.

Elke module start met het kritisch bekijken van een afbeelding uit de collectie van Atlas van Stolk door jongeren vragen te laten beantwoorden over de afbeelding. Dit onderdeel wordt ook wel ‘intro’ genoemd en bestaat uit drie stappen:

1. Het eerste gezicht: ‘wat zie je precies’?
   Tijdens deze stap worden de eerste indrukken uitgewisseld en besproken.
2. Kijkwijzer: ‘hoe is de afbeelding gemaakt’?
   Leerlingen bekijken hier hoe het beeld is gemaakt; welke technieken er zijn gebruikt en of het beeld gemanipuleerd is.
3. Inhoud: ‘wat is de bedoeling van de afbeelding’?
   Leerlingen denken na over zaken als de periode waarin de afbeelding is gemaakt, het beoogde publiek en het doel van de afbeelding.

“De Atlas Van Stolk is een unieke beeldcollectie: ze vertelt als enige de Nederlandse geschiedenis ‘van nul tot nu’. De collectie telt inmiddels 270.000 afbeeldingen, waarvan een groot gedeelte al gedigitaliseerd is. In iedere module van Beeldkraken staat er weer een andere afbeelding uit de collectie van Atlas Van Stolk centraal”.

Door het beantwoorden van de vragen bij ‘intro’ bekijken, bespreken, onderzoeken en interpreteren jongeren een afbeelding heel nauwkeurig, waardoor de ‘code’ die in het beeld opgesloten zit kan worden gekraakt.

De docent kan na de intro een passende verwerkingsopdracht kiezen die ingaat op het thema dat in de afbeelding aan bod komt. Meer informatie over het thema is te vinden in de achtergrondinformatie die onder de verwerkingsopdrachten verschijnt. De verwerkingsopdrachten zijn heel divers en kunnen aan verschillende vakken gekoppeld worden, waaronder geschiedenis. Daarnaast zijn sommige verwerkingsopdrachten zijn geschikt voor coöperatieve werkvormen. Andere opdrachten zijn juist meer geschikt voor een klassikale of individuele verwerking.

Naast de verwerkingsopdrachten zijn er per module ook twee tot drie verdiepingsopdrachten. De verdiepingsopdrachten zijn bedoeld voor leerlingen die al wat meer over het thema weten en/of meer uitdaging aankunnen. De docent kan hierbij weer bepalen welke opdracht het best aansluit bij de behoefte van de individuele leerling. Daarentegen kunnen de verdiepingsopdrachten ook gebruikt worden om tussen leerjaren te differentiëren.

Voor het vak geschiedenis kan Beeldkraken een manier zijn om te oefenen met het interpreteren van beeldbronnen – de zogenoemde ongeschreven bronnen. De verwerkings- en verdiepingsopdrachten voor geschiedenis bieden daarnaast de mogelijkheid om stof behorende bij het thema te verkennen, te verwerken, te onderzoeken of in te oefenen.

De lesmodules van Beeldkraken zijn geschikt voor leerlingen uit de bovenbouw van de basisschool tot en met de bovenbouw van het voortgezet onderwijs. Leerkrachten kunnen gratis een account aanmaken op de website van Beeldkraken.