Tijdvak 3: Ridders en monniken, de vorming van middeleeuws Europa

Toen het West-Romeinse Rijk in 476 n.Chr. instortte, begon er een tijd vol veranderingen en onzekerheid in West-Europa. Het sterke en goed georganiseerde bestuur van de Romeinen, dat ooit over bijna heel Europa regeerde, viel uiteen. Hierdoor was er geen centrale macht meer, en de Germanen, die tijdens de volksverhuizingen Romeins grondgebied binnenkwamen, vulden dit gat door hun eigen koninkrijken te stichten. Deze Germaanse koningen probeerden de Romeinse manier van besturen, zoals rechtbanken en belastingdiensten, in stand te houden, maar dat lukte niet altijd goed. Door het gebrek aan een centrale macht kregen lokale machthebbers, zoals edelen en krijgsheren Een krijgsheer is een legeraanvoerder die zijn militaire gezag gebruikt om ook politieke macht uit te oefenen., steeds meer invloed. Deze machthebbers regeerden hun eigen gebieden vaak als kleine onafhankelijke vorstendommen, zonder dat er veel controle van hogerop was.

Bron 2. Een ridder zweert trouw aan zijn leenheer.

Hierdoor werd de samenleving erg versnipperd. De koning, die in theorie de hoogste macht had, had in de praktijk vaak weinig controle over de lokale edelen. Dit gebrek aan een sterke centrale macht maakte West-Europa kwetsbaar voor invallen en plunderingen door groepen zoals de Vikingen uit het noorden, de Magyaren uit het oosten en de Saracenen uit het zuiden. Deze onveiligheid had grote gevolgen voor de manier waarop de samenleving was georganiseerd, zowel sociaal als economisch.

Het ontstaan van feodale verhoudingen in het bestuur

In deze tijd ontstond het feodale Feodaal heeft betrekking op de band die ontstaat wanneer iemand een persoonlijke eed van trouw aflegt aan een ander in ruil voor een leen (in het Latijn feodum). systeem, dat de basis werd van het middeleeuwse Europa. Dit systeem draaide om persoonlijke relaties tussen de koning en zijn krijgsheren, die vazallen Een vazal was aanvankelijk iemand die deel uitmaakte van het gevolg van een vorst en zich door een eed van trouw aan hem had verbonden. Later min of meer een synoniem voor leenman. of leenmannen werden genoemd. De koning gaf land (lenen) aan zijn vazallen in ruil voor hun trouw en militaire steun. Deze lenen konden variëren van kleine stukken grond tot gebieden zo groot als een heel land. De vazallen bestuurden hun lenen alsof ze bijna volledig onafhankelijk waren, maar in ruil daarvoor moesten ze de koning trouw blijven en hem helpen met hun leger als dat nodig was.

Het feodalisme verspreidde zich snel door Europa, omdat het een goede manier was om krijgsheren trouw te laten blijven aan de koning en tegelijkertijd controle over grote gebieden te behouden. Karel Martel, een belangrijke Frankische leider in de achtste eeuw, speelde een grote rol in het ontwikkelen van dit systeem. Hij gebruikte het om zijn macht te versterken en zijn leger groter te maken door zijn trouwe krijgers met land te belonen. Zijn kleinzoon, Karel de Grote, die een groot deel van West-Europa verenigde, maakte van het feodalisme de kern van zijn bestuur. Andere koningen uit Europa zouden zijn systeem op den duur overnemen.

Oorzaken van de verbrokkeling van de macht in de late negende en tiende eeuw

In de late negende en tiende eeuw viel de macht verder uiteen. Een belangrijke reden hiervoor was de dood van sterke leiders zoals Karel de Grote. Na zijn dood werd zijn rijk verdeeld onder zijn kleinzonen, wat leidde tot het ontstaan van kleinere, concurrerende staten. Deze staten konden vaak geen sterke centrale macht behouden, wat zorgde voor nog meer verdeeldheid.

Daarnaast verzwakten de invallen van Vikingen, Magyaren en Saracenen de centrale macht. Deze invallen zorgden voor chaos en verwoesting, waardoor lokale machthebbers gedwongen werden meer zelfstandigheid te verwerven om hun gebieden te verdedigen. Deze machthebbers, vaak edelen of krijgsheren, werden steeds machtiger en onafhankelijker, wat de macht van de koningen verder ondermijnde. In veel gevallen sloten lokale heren overeenkomsten met de invallers of kochten ze hun bescherming af, wat hen nog meer macht en invloed gaf.

Agrarische samenlevingen en horigheid

De overgang van een stedelijke naar een landbouwsamenleving was een ander kenmerk van de vroege middeleeuwen. Na de val van het Romeinse Rijk verdween de stedelijke cultuur grotendeels uit West-Europa. Veel steden werden verlaten of krompen aanzienlijk in omvang, en de economie verschoof naar de landbouw. Dit werd veroorzaakt door een combinatie van factoren, waaronder de afname van de bevolkingsdichtheid, de verminderde veiligheid, en het verval van de infrastructuur die tijdens het Romeinse Rijk was aangelegd. De handel en stedelijke ambachten namen af, en de meeste mensen leefden op het platteland, waar ze voedsel verbouwden voor hun eigen gebruik en voor de heer aan wie ze belasting betaalden.

Met deze verschuiving kwam ook het systeem van horigheid. Boeren, die eerder vrije pachters waren geweest, raakten steeds meer gebonden aan het land van een heer. Deze horigen Een horige is iemand die gebonden is aan de grond die hij bewerkt., zoals ze genoemd werden, mochten het land van de heer bewerken in ruil voor bescherming. In ruil daarvoor moesten ze een deel van hun oogst afstaan en herendiensten verrichten, zoals het repareren van wegen en werken op het domein Landgoed/gebied dat wordt beheerd via het hofstelsel. van de heer. Horigheid was een vorm van lijfeigenschap waarbij de boeren niet volledig vrij waren, maar ook niet volledig eigendom van hun heer, zoals slaven.

Het hofstelsel, een zelfvoorzienende economie

De islam ontstond in het begin van de zevende eeuw in het huidige Saoedi-Arabië, met de profeet Mohammed als stichter. Volgens de islamitische traditie ontving Mohammed in 610 n.Chr. openbaringen van de engel Gabriël, die later werden opgetekend in de Koran, het heilige boek van de islam. Mohammed verkondigde een monotheïstisch geloof in één God, Allah, en riep de mensen op om rechtvaardig te leven en zich te onderwerpen aan de wil van God.

De islam vertoont veel overeenkomsten met het jodendom en het christendom. Alle drie de religies zijn monotheïstisch en geloven in één almachtige God. Ze delen ook een aantal profeten, zoals Abraham, Mozes en Jezus, en erkennen elkaar als “mensen van het boek” vanwege hun heilige geschriften. Echter, er zijn ook belangrijke verschillen. Zo erkent de islam Mohammed als de laatste en belangrijkste profeet, terwijl het christendom Jezus als de Zoon van God ziet. En het jodendom wacht nog steeds op de komst van de Messias. De islam heeft daarnaast zijn eigen unieke rituelen en gebruiken, zoals de vijf zuilen van de islam, die de kern van het geloof vormen: de geloofsgetuigenis, het gebed, het geven van aalmoezen, het vasten tijdens de Ramadan, en de pelgrimstocht naar Mekka.

Verspreiding van de islam

De islam verspreidde zich snel na de dood van Mohammed in 632 n.Chr. In minder dan een eeuw breidde het islamitische rijk zich uit van Spanje in het westen tot India in het oosten. Deze snelle verspreiding werd mogelijk gemaakt door een combinatie van militaire veroveringen en diplomatieke overeenkomsten. Moslimlegers waren zeer effectief en maakten gebruik van de zwakte van de omliggende rijken, zoals het Byzantijnse en Perzische Rijk, die verzwakt waren door onderlinge oorlogen en interne conflicten. Daarnaast boden de moslims relatief gunstige voorwaarden aan de overwonnen volkeren, zoals religieuze tolerantie en lagere belastingen dan die welke door de voormalige heersers werden opgelegd.

De snelheid van de Arabische veroveringen

De snelheid van de Arabische veroveringen kan worden verklaard door verschillende factoren.

• Ten eerste waren de moslimlegers goed georganiseerd en gemotiveerd door hun geloof. De jihad Inspanning voor (de verspreiding van) de islam. Soms uitgelegd als heilige oorlog., of heilige strijd, was een belangrijke drijfveer voor veel moslims die vochten om hun geloof te verspreiden.
• Ten tweede waren de veroverde gebieden vaak politiek verdeeld en konden ze niet goed weerstand bieden. De interne verdeeldheid van rijken zoals het Byzantijnse en Perzische Rijk werkte de moslims in de hand.
• Ten derde boden de moslims relatief gunstige voorwaarden aan de overwonnen monotheïstische volkeren, zoals religieuze tolerantie en lagere belastingen dan die welke door de voormalige heersers werden opgelegd. Hierdoor konden de veroverde volkeren vaak in hun eigen geloof blijven en werden ze minder zwaar belast dan onder de voormalige heersers. Al hoefden moslims geen belasting te betalen en was het voor niet-moslims verboden wapens te dragen. Dat maakte dat uiteindelijk velen alsnog tot de islam bekeerden.

De islam verspreidde zich overigens niet alleen door verovering. In grote delen van Azië en Afrika drong de islam vooral via handelscontacten door. Polytheïstische gelovigen moesten bekeren, desnoods met geweld!